نگارش30 عنوان و 103 جلدكتاب درباره"تحريرالوسيلة"امام خميني
تحريرالوسيلة، مهمترين و جامعترين رساله فقهي-فتوايي حضرت امام خميني و به لحاظ جامعيت و برخورداري اضافاتي در مسائل مستحدثه يكي از ماندگارترين آثار فقهي شيعه اماميه است، كه از ابتداي تأليف تاكنون، همواره مورد شرح و تعليقه فقهاي پس از مؤلف قرار گرفته است. اين كتاب، تحرير و تكميل كتاب گرانسنگ وسيلة‌النجاة مرحوم آيت‌الله العظمي سيدابوالحسن اصفهاني است
كد خبر: 15219 | تاريخ خبر: 11/05/1389
پايگاه اطلاع رساني و خبري جماران - تهران
تحريرالوسيلة، مهمترين و جامع ترين رساله فتوايي امام خميني و يكي از ماندگارترين آثار فقهي شيعه اماميه است، كه از ابتداي تأليف تاكنون، همواره مورد شرح و تعليقه فقهاي پس از مؤلف قرار گرفته است. اين كتاب، تحرير و تكميل كتاب گرانسنگ "وسيلة‌النجاة "است . از امتيازات كتاب تحريرالوسيله پرداختن به مباحث مستحدثه است كه ساير فقها تا زمان حضرت امام خميني(س) كمتر بدان مي پرداختند و ايشان از اولين فقهاي شيعه است كه به مباحثي نظير رهن، سرقفلي، بيمه، پيوند اعضا مي پردازد همين امر نيز در مقدمه انوار الفقاهة في احكام العترة الطاهرة اثر آيت الله ناصر مكارم شيرازي مورد اشاره ايشان قرار گرفته است. رساله توضيح المسائل حضرت امام خميني نيز كه توسط شاگردان و علاقمندان ايشان تدوين شد، بر مبناي تحريرالوسيلة نگاشته شد و به تاييد حضرت امام خميني(س) رسيد.
تاكنون در شرح و تعليقه و تفسير كتاب تحريرالوسيله حضرت امام خميني(س) در مجموع بيش از سي عنوان كتاب در بيش از صد جلد و بالغ بر 45000 صفحه نوشته شده است كه برخي از آن ها نيز ده ها بار تجديد چاپ شده اند. اين كتاب هم اكنون از كتب مبنايي تدريس و تحقيق در حوزه هاي علميه و مراكز دانشگاهي محسوب مي شود و مورد توجه محققين و مدرسين است. كتابشناسي تحريرالوسيله نيز در بهار 89 به كوشش حسن پويا و توسط دفتر قم موسسه تنظيم و نشر امام خميني(س) منتشر شده و اطلاعات مربوط به كتبي كه معرفي شد به تفصيل در آن گنجانده شده است.
كتابي كه مبناي تاليف تحريرالوسيله قرار گرفت وسيلة‌النجاة، نوشته مرحوم آيت‌الله العظمي سيدابوالحسن اصفهاني است. مرحوم آيت‌الله العظمي سيدابوالحسن اصفهاني در آغاز حواشي خويش بر ذخيرة الصالحين مرحوم آيت‌الله آقا سيّد محمّد كاظم يزدي را، در متن آن گنجانيد و سپس براي بار دوّم، مسائل بسياري را بدان افزود ـ به گونه‌اي كه با صورت نخست آن تفاوت فراوان داشت و آن را وسيلة‌النجاة ناميد.اين كتاب، در دو مجلّد است. جلد اول مربوط به احكام تقليد، طهارت، صلاة، صوم، زكات، خمس و مقدمات حج است و جلد دوم نيز مباحث مكاسب، بيع و خيارات، صلح، اجاره، جعاله، عاريه، وديعه، مضاربه، شركت، مزارعه، مساقات، دين و قرض، رهن، حجر، ضمان، حواله، كفالت، وكالت، اقرار، هبه، وقف و صدقات مستحبي، وصيت، نذر و عهد و قسم، صيد و ذباحه، اطعمه و اشربه، غصِت، احياء موات، لقطه، نكاح، طلاق، خلع و مبارات، ظهار و لعان و ايلاء و مواريث را شامل مي شود.
حضرت امام خميني(س) ، كه از ديرباز بر وسيلة النجاة حاشيه نگاشته بود، در تبعيدگاه خويش در تركيه، حواشي خود را داخل متن نمود و بر آن ابواب و مسائل بسيار افزود و نام آن را تحريرالوسيله نهاد. معظم له در آغاز آن مي‌نويسد: در زمانهاي گذشته، كتاب وسيلة النجاة نوشته السيد الحجة فقيه الاصفهاني ـ قدّس سرّه ـ را حاشيه نمودم و هنگامي كه در اواخر جمادي‌الثاني سال 1384 ق (13 آبان 1343 ش) به دنبال وقايع تأسف‌انگيز و دردناكي كه بر اسلام و مسلمانان وارد آمد ـ و شايد تاريخ به ثبت آنها بپردازد ـ از قم به بندر بورسا يكي از شهرهاي تركيه تبعيد شدم و در آنجا تحت نظر قرار گرفتم، با فراغت بال و آسودگي خيال در مقام آن برآمدم كه حواشي را به صورت متن مستقلي درآورم تا استفاده از آن آسان تر باشد و اگر خداوند توفيق دهد، مسائل مورد نياز روز را نيز بر آن بيافزايم.امام(س) در حالي كه به جز وسيله النجاة و عروة‌الوثقي و وسائل، كتابي ديگر در اختيار نداشت و از ارتباط با جهان خارج هم ممنوع بود، مسائل امر به معروف و نهي از منكر، نماز جمعه، دفاع و جهاد، قضا، حدود، قصاص، ديات، مسائل مستحدثه و بسياري از احكام حج را بر آن افزود و بدين‌گونه اين كتاب، يك دوره كامل فقه فتوايي گرديده است.
اين كتاب، در واقع حاصل رنج و كوشش سه تن از فقهاي بزرگ شيعه، آيات عظام سيدمحمدكاظم يزدي، سيد ابوالحسن اصفهاني و حضرت امام خميني(س) است، كه اينك در دسترس ما قرار دارد.
كتاب تحرير الوسيله، از بدو تأليف تاكنون بارها از سوي فقيهان معاصر مورد شرح، ترجمه، حاشيه و تلخيص قرار گرفته است. اين كتاب پس از تاليف به يكي از كتب مبنايي حوزه علميه مبدل شده و حواشي مهمي از سوي علماي فاضلي نظير آيت‌الله فاضل لنكراني، آيت‌الله يوسف صانعي، آيت‌الله علي مشكيني اردبيلي، آيت‌الله مكارم شيرازي، آيت‌الله ابوطالب تجليل تبريزي و آيت‌الله علوي گرگاني بر آن نگاشته شده است.
گسترده‌ترين شرح تحريرالوسيله توسط آيت‌الله محمد فاضل لنكراني با نام تفصيل الشريعة في شرح تحرير الوسيله نگاشته شد كه در 27 جلد به چاپ رسيده است.كتاب «تفصيل الشريعة في شرح تحرير الوسيله» كه تاكنون حدود 20 جلد آن در چاپهاى متعدد منتشر شده، اكنون با بازبينى ديگرى و با چاپى وزين و چشم نواز، برخى از جلدهاى آن منتشر شده است.تاكنون كتاب طهارت، نجاسات، صلاة، حج (5 جلد)، اجاره، حدود، وقف، مضاربه، ديات، قصاص و... از اين مجموعه منتشر شده است.
كتاب ديگر ، كتاب است كه آيت الله مكارم شيرازى، از فقيهانى كه از دير باز به مسائل نو و جديد توجه خاصى داشته و آنها را از ديدگاه فقهى بازگشائى كردهاند، نوشته است . أنوار الفقاهة في أحكام العترة الطاهرة نگاهى است استدلالى به مسائل فقهى، به ويژه مسائل مستحدثه كه متن آن را تحرير الوسيله حضرت امام(س) تشكيل مىدهد. در مقدمه كتاب آمده است: متن تحرير الوسيله را به اين جهت انتخاب كردم كه اساس آن وسيلة النجاة آيةالله سيدابوالحسن اصفهانى بود، و همچنين بدان جهت كه مشتمل بر مسائل بسيارى است كه در عصر حاضر به آنها نيازمنديم و ديگران به آن كمتر توجه كردهاند و نيز شامل تمام مباحث عروة الوثقى نيز مىباشد.
آيت الله شيخ يوسف صانعى از شاگردان مورد توجه حضرت امام خمينى(س) مىباشند كه سالها افتخار همراهى و شاگردى ايشان را داشتند. ايشان ضمن اين‌كه همواره مبناى درس خارج خودشان را كتاب تحرير الوسيله قرار دادهاند، تاكنون شروحى بر برخى كتب تحرير نيز به رشته تحرير درآوردهاند كه بسيارى از آنها به چاپ رسيده است.
كتاب «التعليقة على تحرير الوسيله» در دو جلد با حواشى و آخرين تعليقات ايشان بر تحرير تدوين شده و پس از بازبينى علمى توسط محققان دفتر قم به چاپ و نشر سپرده شده است در گذشته يك جلد از تحرير الوسيله با حواشى ايشان با عنوان «تحرير الوسيله مع تعاليق آيت الله العظمى صانعى» به چاپ رسيده بود، كه اكنون با بازبينى، مجدداً معظمله و تمام تعليقات ايشان بر دو جلد تحرير الوسيله منتشر شده است .
آيت الله محمد مؤمن قمى، يكى از شاگردان امام خمينى(س) هم ، بر كتاب تحرير الوسيله شروحي داشته اند كه هنگام تدريس مباحث مربوط به قضاء، حدود و شهادات در مدرسه عالى تربيت قضات بر «كتاب القضاء»، «كتاب الشهادات» و «كتاب الحدود» به رشتة تحرير درآمده است.
حضرت امام خميني(س) هنگام اقامت در حوزه علميه قم و نجف شاگردان بسياري را تربيت نمودند كه بسياري از آنان از فقها و مدرسين برجسته حوزه هاي علميه بوده اند. برخي از اين شاگردان متن تحرير الوسيله را مبناي تدريس درس خارج خود قرار داده اند و پس از تدريس به نگارش آن همت گماشته اند. كتاب مدارك تحريرالوسيله آيت الله بني فضل و مفتاح الشريعة في شرح تحرير الوسيله آيت الله سيدحسين موسوي تبريزي و البيان علي تحريرالوسيله للامام آيت الله زين العابدين احمدي زنجاني و النورالمبين في شرح التحرير و منهاج الصالحين اثر سيدنورالدين شريعتمدار جزائري و تحرير التحرير في شرح تحريرالوسيله(كتاب قضا) حجت الاسلام و المسلمين علي حسيني اشكوري از آن جمله است. معرفه ابواب الفقه تلخيص تحريرالوسيله للامام الخميني(س) نيز اثري است كه مركز مطالعه و تدوين متون درسي مركز جهاني علوم اسلامي براي استفاده طلاب تهيه كرده است.
كتاب «التعليقة على تحرير الوسيله» در دو جلد با حواشى و آخرين تعليقات ايشان بر تحرير تدوين شده و پس از بازبينى علمى توسط محققان دفتر قم به چاپ و نشر سپرده شده است در گذشته يك جلد از تحرير الوسيله با حواشى ايشان با عنوان «تحرير الوسيله مع تعاليق آيت الله العظمى صانعى» به چاپ رسيده بود، كه اكنون با بازبينى، مجدداً معظمله و تمام تعليقات ايشان بر دو جلد تحرير الوسيله منتشر شده است .
آيت الله محمد مؤمن قمى، يكى از شاگردان امام خمينى(س) هم ، بر كتاب تحرير الوسيله شروحي داشته اند كه هنگام تدريس مباحث مربوط به قضاء، حدود و شهادات در مدرسه عالى تربيت قضات بر «كتاب القضاء»، «كتاب الشهادات» و «كتاب الحدود» به رشتة تحرير درآمده است.
حضرت امام خميني(س) هنگام اقامت در حوزه علميه قم و نجف شاگردان بسياري را تربيت نمودند كه بسياري از آنان از فقها و مدرسين برجسته حوزه هاي علميه بوده اند. برخي از اين شاگردان متن تحرير الوسيله را مبناي تدريس درس خارج خود قرار داده اند و پس از تدريس به نگارش آن همت گماشته اند. كتاب مدارك تحريرالوسيله آيت الله بني فضل و مفتاح الشريعة في شرح تحرير الوسيله آيت الله سيدحسين موسوي تبريزي و البيان علي تحريرالوسيله للامام آيت الله زين العابدين احمدي زنجاني و النورالمبين في شرح التحرير و منهاج الصالحين اثر سيدنورالدين شريعتمدار جزائري و تحرير التحرير في شرح تحريرالوسيله(كتاب قضا) حجت الاسلام و المسلمين علي حسيني اشكوري از آن جمله است. معرفه ابواب الفقه تلخيص تحريرالوسيله للامام الخميني(س) نيز اثري است كه مركز مطالعه و تدوين متون درسي مركز جهاني علوم اسلامي براي استفاده طلاب تهيه كرده است.
برخي از محققين فاضل حوزه هاي علميه نيز به تاليف و تدوين كتاب هاي مستند تحريرالوسيله پرداخته اند كه اولين آن ها توسط فرزند فاضل حضرت امام(س) حاج آقا مصطفي خميني و در 959 صفحه نگاشته شده است و در سال 1376 به مناسبت بيستمين سالگرد شهادت ايشان توسط موسسه تنظيم و نشر آثارامام خميني منتشر شد. حجم اين كتاب و حواشي آن با تحقيقات جامع نشان دهنده وسعت و دقت نظر و احاطه علمي ايشان به مباحث فقهي است. حجه الاسلام و المسلمين احمد مطهري نيز مستند هشت جلدي را بر تحريرالوسيله نگاشته است. علي اكبر سيفي مازندراني دليل تحريرالوسيله و عبدالنبي نمازي نيز مصباح الشريعه في شرح تحريرالوسيله را نوشته اند و مستند ديگري نيز در يك جلد توسط محققين حوزه علميه قم منتشر شده است.
شرح تحرير وسيله النجاة اثر احمد سبط الشيخ انصاري و معتمد تحريرالوسيله عباس ظهيري از ديگر شرح هاي نگاشته شده براي تحريرالوسيله است.
از تحريرالوسيله ترجمه هاي متعددي به زبان فارسي منتشر شده است. ترجمه حجت الاسلام و المسلمين سيد محمدباقر موسوي همداني و در سال 1376 و ترجمه قاضي زاده و اسلامي كه مورد مطالعه و تاييد آيت الله مومن و آيت الله طاهري خرم آبادي نيز قرار گرفته از مهم ترين آنهاست. در سال 1385 نيز از سوي دفتر قم موسسه تنظيم و نشر آثارامام خميني ترجمه مصحح و رواني تدوين و توسط انتشارات عروج منتشر گرديد. در سال 1996 ميلادي معاونت امور بين الملل موسسه تنظيم و نشر آثارامام خميني ترجمه اين كتاب به زبان اردو را به همراه متن عربي آن منتشر نمود. استاد عبدالكريم بي آزار شيرازي نيز در رساله نوين به ترجمه بخش هايي از تحريرالوسيله پرداخته است.
نظرات شما عزیزان:
اين مطلب درفهرست موضوعات وبسايت-رديف: كتاب و نرم افزار ، تحریرالوسيله ، ،
برچسب‌ها:
تبادل لینک هوشمند 
آمار
وب سایت:
